Euskaltzaindiak eta euskal legegileek 'Hitzak lege' erakusketa aurkeztu dute - www.jjggalava.eus

Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako Batzar Nagusiek, Euskaltzaindiak, Eusko Legebiltzarrak eta Nafarroako Parlamentuak Euskararen Akademiaren egoitzan aurkeztu dute gaur ‘Hitzak Lege’ erakusketa, Euskaltzaindiak azken urteotan bultzatutako lankidetza instituzionalaren emaitza.

Erakusketa ibiltaria da, eta Euskadi, Nafarroa eta Akitania Berriko eskualdeak biltzen dituzten euskarazko testu juridiko adierazgarriak modu erakargarri, ulergarri eta interaktiboan erakustea du helburu. Horretarako, erakusketa bisitatzen duen leku bakoitzean informazio dokumentala duten 25 panel fisiko jarriko dira, hiru ataletan banatuta: alderdien arteko harreman juridikoak, eragin kolektiboko testu juridikoak eta parajuridiko testuak. Gainera, hiru panel interaktibo, argiztatutako hiru panel eta bi beira-arasa egongo dira bisitariek jatorrizko dokumentuak ikusteko. Edonola ere, ‘Hitzak Lege’ egitura malgua izango du eta erakusketa-guneetara egokituko da.

Irudi eta grafikoen bidez, garrantzi historikoa izan duten euskarazko testu juridikoak erakutsiko ditu; baita edukiaren ikuspegitik garrantzia izan duten testuak ere: herritarren hizkuntza edo bizimodua eta erakundeen ibilbidea baldintzatzeko ikuspegitik. Gainera, zailtasunak dituzten herritarrek testu esanguratsuen pasarteak entzun ahal izango dituzte.

Ekimen honen ezagutaraztea ahalbidetuko duen testu bitxienetako batzuk dira, esate baterako, 1950ean, Parisen sinatu eta bi urtera, burututako Giza Eskubideen Deklarazio Unibertsalaren itzulpena; Bergarako Ituna, 1839an jada gaztelaniaz eta euskaraz idatzia; 1936ko Autonomia Estatutua eta José Antonio Aguirre Lehendakariaren zina; edo Bizenta Antonia Mogelen zenbait testu, euskal literaturako lehen itzultzailea. Emakumea aitzindaria izan zen prosaz eta bertsoz idatzi zuen euskal literaturan, eta itzulpenak ere egin zituen, hala nola Luis Borboikoa kardinal eta Toledoko artzapezpikuaren 1820ko martxoaren 15eko gutun pastoralarena.

Arabaren kasuan, Pedro Elosegi Lurralde legegileko presidenteak zioen bezala, “tradizionalki gaztelania izan da erabiltzeko hizkuntza horrelako dokumentazio juridikoan, eta horregatik, Arabako Batzar Nagusien kasuan bezala, bost mende baino gehiagoko historia izan arren, oraingoan XX. eta XXI. mendeei buruzko testuetan sakondu behar izan dugu.” Presidentearen hitzetan, erakusketa honek, “beste behin ere, eta erakunde guztiek abian jarritako beste ekintza batzuk bezala, euskaraz egindako jardueraren inguruko batasunaren aldeko apustua egiten du, baina, jakina, gure hizkuntzaren aniztasuna eta errealitate sozial, geografiko eta instituzional guztiak ahaztu gabe.”

“Ikuspegi zabaleko erakusketa ibiltaria antolatu dugu, eta lurralde guztietara eraman nahi dugu, zuzenbide idatzian euskarak historian zehar izan duen eta egun duen lekuaren zuzeneko  testigu  direlako  testu  hauek”,  azpimarratu  du  Gotzon  Lobera  egitasmoaren  koordinatzaileak. “Euskal hiztunek harreman juridikoetan euskara erabili dutela eta erabiltzen dutela azaltzen du argiro Hitzak Lege-k”, gaineratu du.

‘ Hitzak Lege’, Gasteiz bisitatuko du lehenik eta behin eta ostiral honetan bertan hasiko dira bisitak Eusko Legebiltzarraren egoitzan. Erakusketa eraikinaren bigarren solairuan egongo da ikusgai, ekainaren 1etik urriaren 30era arte. Ondoren, hurrengo geltokia Nafarroako Parlamentua izango da, 2022ko azarotik 2023ko urtarrilera.

Erakundeen arteko lankidetza

Euskararen arloko bost ganbera legegileen eta Euskaltzaindiaren arteko lankidetza azken urteotan sendotu egin da. 2017an jada zehaztu zen Oinarrizko Hiztegi Juridiko-Parlamentarioan. Euskaltzaindiaren webgunean kontsulta daiteke (www.euskaltzaindia.eus), Hizkuntza Baliabideak atalean, eta tresna aberasgarria izan da euskal legebiltzar-eremuan erabilitako terminoak homogeneizatzeko.