Erakusketa ibiltaria Lurraldean zehar ibiliko da Batzar Nagusien 40. urteurrena ospatzeko - www.jjggalava.eus

Aro demokratikoan berrezarri ondoren, Arabako Batzar Nagusien 40. urteurrena ospatzeko, Arabako Legebiltzarreko arduradunek erakusketa bat inauguratu dute gaur Gasteizen, Arabako geografian barrena datozen hilabeteetan lurralde historikoan historia gehien duen erakundea Arabako herritarrei hurbiltzeko.

Arabako legegileak abian jarritako ekintzen artean, gaur goizean, 'Batzar Nagusiak, Arabako ahotsa' erakusketa inauguratu dute Foru Parlamentuaren egoitzaren aurrean, Gasteizko Katedral Berriko plazan. Erakusketa honek Arabako Lurralde Historikoaren historian hain errotuta dagoen baina herritarrek hain ezezaguna duten erakunde hau Batzar Nagusien benetako izateko arrazoia diren arabarrei hurbildu nahi die: arabarrei.

Erakusketa osatzen duten kuboek Arabarako eta, bere kasuan bezala, Bizkairako eta Gipuzkoarako, 400 urtez baino gehiagoz herritarren zerbitzura egon zen erakundea berreskuratzeak izan zuen garrantzia helarazi nahi diete bisitariei, Karlisten Gerren ondoren, 1876an Canovas del Castillo Ministro Kontseiluko orduko presidenteak desegin ostean. Bere ondarea berreskuratzeko mende bat baino gehiagoko saiakeren ondoren, 1979an hiru Errege Dekretuk Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako Batzar Nagusiak eta Foru Aldundiak berrezarri zituzten. Hala ere, 1980ra arte ez zen Arabako organo legegilea organo exekutibotik, hots, Foru Aldunditik, behin betiko banandu, eta Ganberako presidente bat aukeratu zen, ahaldun nagusiaz bestelakoa, botereen benetako banaketa sendotuz, beste sistema demokratiko moderno batzuen antzera.

Era berean, erakusketak azaltzen du nola ezartzen den Batzar Nagusietako osoko bilkura osatzen duten 51 prokuradoreak hautatzeko sistema, batzuetan prozesu nahasia edo ezezaguna den herritarren artean, eta gizarteak berak lau urtean behin egin beharrekoa, edo legebiltzar honek Arabako erakunde-sisteman betetzen dituen funtzioak (diputatu nagusia hautatzea eta kargutik kentzea, Lurraldeko aurrekontuak onartzea, foru-arauak onartzea edo foru gobernuaren lana kontrolatzea eta bultzatzea). Kuboek, halaber, azalpen labur bat ematen dute, Ganbera honetako lana nola antolatzen den azaltzeko, edo berreraikitze horretatik aurrera presidenteak eta ahaldun nagusiak nortzuk izan diren azaltzeko.

Amaitzeko, Arabako hiriburuko Prado eta Vicente Goikoetxea kaleek bat egiten duten lekuan dagoen egoitzari buruzko aipamen espliziturik ez da faltako. Eraikin horiek, 1868an eta 1881ean eraikiak, hiriaren ondarearen parte dira, eta, gaur egun, modu birtualean bisita daitezke ere, legegilearen web orrian (www.jjggalava.eus) herritarren eskura jarritako online bisita berriaren bidez. Bere perimetro-hesian, erakusketa dela eta, panel batzuk jarri dira hainbat hamarkadatan erakundearen bulegoak dauden eraikinei buruz, eta bertan egongo dira datozen hilabeteetan.

Azken horiek ez bezala, 'Batzar Nagusiak, Arabako ahotsa' erakusketak Arabako kuadrilla guztietan dauden hamar bat herritako ibilbidea hasiko du urtarrilean, arabarrei 550 urte baino gehiagoz lagundu dien eta gaur egun ere Arabako herritarren ahotsa duen erakunde baten garrantzia zabaltzeko. Arabako geografiaren ibilbide hori urtarrilaren 4an hasiko da Langraiz Okan, eta ondoren Ribabellosa, Bastida, Guardia, Santikurutze Kanpezu, Maestu, Dulantzi, Agurain, Legutio, Murgia, Laudio, Amurrio edo Trebiñuko Konderria bisitatuko ditu.

40 urte demokrazian

Arabako Batzar Nagusiak bere 40. urteurrenaren ospakizunean murgilduta daude, 1980an demokraziaren berrezarpenaren babesean itzuli ondoren. Efemeride hori 2020an zehar egitea aurreikusita zegoen, baina Arabako legegileak ekintza horiek atzeratzea erabaki zuen, Covid-19k eragindako pandemia iritsi ondoren. 1876an ezeztatuak izan ondoren, arabar eta arabarren alde etenik gabeko lau mendeko existentziaren ondoren, mende bat geroago, demokrazia iritsi zenean, Europako parlamenturik zaharrenetako bat itzuli zen. Duela 40 urtetik esan daiteke Arabak benetako parlamentu moderno, demokratiko eta ordezkatzailea duela Arabako Batzar Nagusietan.