Arabako Batzar Nagusiek Azilun egin dute Lur Jareetako ohiko osoko bilkura igande honetan - www.jjggalava.eus

Gaur igandean, maiatzak 21, Arabako Batzar Nagusiek egoitza Azilu herrira lekualdatu dute, Iruraiz-Gauna udalerrian, Lur Jareetako bilkura tradizionala dela eta. Arabako legebiltzarraren tradizioak adierazten duen bezala, hitzordu hori maiatzeko azken igandean egin beharko litzateke, baina oraingo honetan Batzar Nagusiak deseginda daude, hilaren 28ko hauteskundeak gertu daudelako; beraz, araudiak dioenez, ospakizun hori aurreko igandean egingo da.
 
Bileraren aurretik, legegilearen Mahaikideek, Iruraiz-Gaunako alkateak eta Arabako Lautadako Kuadrillako presidenteak agintariak hartu dituzte, eta Arabako Foru Aldundiko txistulari, tronpeta jotzaile eta atabalariek 'Batzar Nagusietarako deia' eta aurreskua interpretatu dituzte, foru parlamentuaren omenez. Saioaren hasieran Pedro Elosegi Arabako lurralde-legegilearen buruak eta baita gaur egun prokuradoreen anfitrioi gisa zihardutenek ere, hau da, Iruraiz-Gaunako alkate Amaia Sagastik eta Arabako Lautadako Kuadrillako presidente Rubén Rz de Eguinok hitza hartu dute. 

Aldez aurretik, eta lau urtean behin egin ohi den bezala, Arabako Foru Ganberako Batzorde Iraunkorra ere herrian bildu da, XI. legegintzaldi honetan ebazteke zeuden hainbat gai ixteko.

Arabako Batzar Nagusietako osoko bilkurak azaroaren 27an erabaki zuen Iruraiz-Gaunako Udalak 2023ko Lur Jareetako Osoko Bilkura antolatzea. Horrela, maiatz honetan, Arabako Legebiltzarrak jarraituko du hilabete honetako azken igandeko osoko bilkura Gasteiztik kanpo egiteko ohiturarekin. Orain arte 38 herritan egin da 1979an foru-erakundeak berriro ezarri zirenetik.

Bere hitzetan, Pedro Elosegi foru erakundeko presidenteak Batzar Nagusiek historian zehar izan duten garrantzia gogorarazi du, bai Arabaren osaeran eta etorkizun onean, bai herritarren interesen eta ongizatearen defentsan. Era berean, legegintzaldiko azken saio tradizional honetan nabarmendu nahi izan ditu haren protokolozko alderdiak, mendeetan zehar mantendu direnak, baita musikak horietan duen funtzioa ere, Arabako Foru Aldundiko Txistulari, Tronpetari eta Atabalari Bandak interpretatua. Bestalde, Iruraiz-Gaunako alkate Amaia Sagastik Lurralde Historikoaren kultura-aberastasun gisa aipatu ditu tradizioak, eta kontzejuen figurara ere hedatu du aberastasun hori. Gainera, landa eremuan bizitzeak dakarren pribilegioaz hitz egin du, eta Arabako erakundeei erraztasunak eskatu dizkie herrietan bizitza horri eusteko, adinekoentzako eta gazteentzako zerbitzuak, leku horiek pribilegio izaten jarrai dezaten. Amaitzeko, Arabako Lautadako Kuadrillako presidente Rubén Ruiz de Eguinok eskerrak eman ditu udalen eta Kuadrillaren beraren, kontzejuen edo Foru Aldundiaren arteko lankidetzagatik, baina baita herri txikietako bizilagunena ere, horien konpromisoa baita udalerrien oinarria. Era berean, ez ditu ahaztu nahi izan legegintzaldi honetan hil direnak, bereziki Covid-19aren pandemiaren ondorioz, Gotzon Lopategi Kuadrillako batzarkidea eta Susana Diaz de Arcaya Iruraiz-Gaunako Udaleko alkatea gogoratuz.

Lur Jareetako osoko bilkurarekin batera egin ohi da, ez bakarrik “Arabako Foru Ohituraren Erabakiek eta Ordenantzek finkatutakoa (idatziz zein ahoz) burutuko da ekitaldiari, ospakizunari eta bilkuraren aurreko eta osteko protokoloei dagokienez”, Ganberaren araudiak adierazten duen bezala, baita hainbat ekitaldi sozial ere. Haien artean dago atletismo-lasterketa herrikoia, Arabako Atletismo Federazioak antolatutako herri lasterketen Arabako zirkuituan sartua. Batzar Nagusietako presidenteak eta udalerriko alkateak banatu dizkiete sariak lehen sailkatuei. Emakumezkoen kategorian, podiuma Lucia Garatek, Inma Pereirok eta Nerea Calvok osatu dute, eta gizonezkoetan, Urko Herranek, Pablo Benitok eta Markel Erauzquinek.

Ospakizun hori Arabako erakundearen tradizioan oinarritzen da; izan ere, XV. mendean hasi zenetik, urtean ohiko bi saio egin ditu historia osoan (azaroko azken igandeetakoak edo Santa Katalinakoak, Gasteizen, eta maiatzekoak, hiriburutik kanpo dagoen herri batean). Gaur egun, gainera, Arabako foru legegilea Lurralde Historikoko puntu desberdinetara hurbiltzeko funtsezko helburua betetzen du.

Arabako Batzar Nagusiak 1463an sortu ziren, Ribabellosan, “Arabako Oso Noble eta Oso Leial Probintziaren Lege eta Ordenantzen Koadernoa” onartzean. Ordutik, maiatzean eta azaroan ohiko bi saio egitea izan zen Arabako lehen erakunde horren lan egiteko modua. 1876an, Cánovas del Castilloren gobernuaren esku desegin baino zenbait urte lehenago, bilera hauek egiteari utzi behar izan zitzaion, foruen abolizioa jada ikusten zen giro bereziki gatazkatsuaren ondorioz.

Ondoren, 1958 eta 1977 artean, Batzar Oroimenezkoak deiturikoak ospatu ziren. Nahiz eta balio ofizialik ez izan, Batzar Nagusiak deseginda zeudela, bertan behera utzitako Arabako foru-batzarrak gogora ekarri nahi zituzten, Arabako Lurralde Historikoko herritarren ordezkaritza-erakunde historiko gisa.

1978an, gaur egungo demokrazia-garaian, Batzar Nagusiak berrezarri baino lehen, bilkura hori ez egitea erabaki zen, lehenengo udal-hauteskundeak egin arte itxaroteko Arabako Parlamentua eratzeko. Aurreikusitako araudiaren arabera, udalerri guztiak ordezkatzeko izendatutako prokuradoreekin osatuko zen. 1979ko maiatzean normaltasuna itzuli zen Lur Jareetako ohiko bilkuretara, Agurainen egindako osoko bilkurarekin.